Bugün sizinle Marmara Üniversitesi Hastanesi Ses ve Yutma Kliniği'nde görev alan dil ve konuşma terapistleri Aylin Torğul ve Edibe Gülfidan Suadiye ile yaptığım röportajı paylaşmak istiyorum. Hekim-DKT işbirliğine çok güzel bir örnek sunmaları ve çok sayıda spazmodik disfonili (larengeal distonili) birey görmeleri nedeniyle bugün sözü kendilerine bırakıyorum ve değerli yanıtlarını sizlerle paylaşıyorum. Kendileriyle ilgili daha ayrıntılı bilgi isterseniz yazının en aşağısına göz atmayı unutmayın!
1) Marmara Üniversitesi Ses-Yutma Kliniğindeki bir gününüzü anlatır mısınız?
KBB genel polikliniğinden tarafımıza ses ve yutma bozuklukları şikayetiyle başvuran hastaların tanı, tedavi ve rehabilitasyon süreçlerini bir ekip olarak yönetiyoruz. Ses Polikliniği günlerimizde hastaları görmeden önce kendilerine Ses Handikap İndeksi (VHI, pVHI) Sesle İlgili Yaşam Kalitesi Ölçeği (VRQOL), Reflü Semptom İndeksi (RSI) ve ihtiyaç duyduğumuz diğer formları doldurmalarını istiyoruz. Sonra dil ve konuşma terapisi polikliniklerimizde detaylı hasta öyküsü alıyoruz ve algısal, akustik ölçümleri yapıp analiz ediyoruz. Hastalarımız DKT eşliğinde videolaringostroboskopik muayeneye gidiyor.
Ayrıca servisten konsülte edilen disfajili hastalar ile indirekt ve/veya direkt yutma değerlendirmesi yapıyoruz. Muayeneler sonrasında hekim kararına göre tedavi planı belirliyoruz. Tedavi planı belirlenen hastalarla haftanın diğer günlerinde terapilerimizi yürütüyoruz.
2) Larengeal distonisi olan hastaların tanı ve tedavi süreçlerindeki rolünüz nedir?
Hasta primer tanı almamışsa rutin değerlendirme yapıyoruz. Detaylı hasta öyküsünün ardından hastanın larengeal distoniye özgü fonatuvar davranışları (fonasyon kesilmeleri, ikincil davranışlar vs.) değerlendiriyoruz. Kliniğimizde terapistin rolü bu hastalarda mevcut sesin verimli kullanılması, hiperfonsiyona yönelik çalışmalar yürütmek ve bireye özgü ihtiyaçlar doğrultusunda ses terapisi yürütmektir. Hem ayırıcı tanı konma aşasında hem de larengeal distoni tanısıyla gelen hastaya ses terapisi vererek bu süreçte rol alıyoruz.
3) Larengeal distonili hastaların terapisinde nasıl bir yöntem izliyorsunuz? Belirli basamaklar takip ediyor musunuz?
Semptomların şiddeti ve hastanın ihtiyacına göre terapi planı hazırlıyoruz. Bu noktada detaylı değerlendirme yapmamız oldukça önemli. Eşlik eden kas gerilim disfonisi varsa buna yönelik terapi veriyoruz. Aynı zamanda inhalasyon yöntemini de konuşmada rahatlama ve kontrolü sağlamak amacıyla kullanıyoruz.
4) Larengeal distonili hastalarla çalışırken sizi zorlayan noktalar var mı? Eğer varsa ürettiğiniz bir çözümü anlatabilir misiniz?
Larengeal distoninin kronik bir hastalık olması ve kesin bir çözümünün olmaması en önemli zorlayıcı noktalardandır. Bizler hastalığı anlama ve tanıma konusunda danışmanlık yapıyoruz. Bu hastalığın tedavisinde botoks kullanılmaktadır. Larengeal distoni tanısı alan hastaya botoks işlemi öncesi veya sonrasında ses terapisi veriyoruz. Ancak ses terapisi tek başına yeterli değil.
Bazı dirençli hastalarda şikayetlerin azalmaması durumunda farklı bir teknik uygulamaya karar veriyoruz. Denediğimiz yeni tekniğin de fayda sağlamadığı durumda haftalık toplantılarımızda ekip olarak vaka tartışması yapıyoruz.
Örneğin kliniğimize başvurmuş din görevlisi hasta ile KGD/SD ayırıcı tanı için karar aşamasında ses terapisi denedik. Hastanın konuşurken sarf ettiği efor azaldı ancak belirgin bir düzelme sağlanamadı. Hastaya hekimimiz tarafından larengeal distoni tanısı kondu ve vokal kordlarına botoks işlemi yapıldı.
5) Larengeal distoni vakasıyla ilk defa karşılaşan dil ve konuşma terapistlerine ne önerirsiniz?
Kliniğimize gelmeden pek çok hastaneye başvurmuş ve çözüm bulamayan hastalarımız oluyor. Tanı, tedavi ve rehablitasyon konusunda zor bir süreç yaşıyorlar. Hastalığı bilmek en temel şeylerden biri. Hastalığın kas gerilim disfonisi (KGD) ve larengeal tremorla karışırılabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. KGD’ nin eşlik edebileceğini ve gerekli durumlarda müdahale edilmesi gerektiğini bilmeliler.
Aylin Torğul
2017 senesinde Anadolu Üniversitesi Dil ve Konuşma terapisi lisans bölümünden mezun oldum. DİLKOM ve Mavi Hastane’ de uygulamalı stajlar yaptım. 2017 – 2018 yılları arasında özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde görev yaptım. Lisansüstü eğitimime İstinye Üniversitesi’nde devam etmekteyim. 2018’ den beri Marmara Üniversitesi Pendik EAH’ de görev yapmaktayım. Aktif bir şekilde ses ve yutma bozuklarının değerlendirme ve rehabilitasyonunda rol almaktayım. Aynı zamanda LSVT uygulayıcı klinisyeniyim.
Edibe Gülfidan Suadiye
2019 senesinde Üsküdar Üniversitesi Dil ve Konuşma terapisi lisans bölümünden mezun oldum. ÜSESKOM ve Np Beyin Hastanesi’ nde uygulamalı staj, Samatya EAH’ de ses ve yutma bozuklukları üzerine gözlem stajını yaptım. 2019’ dan beri Marmara Üniversitesi Pendik EAH’ de görev yapmaktayım. Aktif bir şekilde ses ve yutma bozuklarının değerlendirme ve rehabilitasyonunda rol almaktayım.